çağdaş siyasi düşünceler

*** 2020-2021 Bahar Dönemi SUI 343 Çağdaş Siyasi Düşünceler syllabus için tıklayınız…

1. Hafta – Giriş: Siyaset, Felsefe, Sosyoloji

– Film: 12 Angry Men (Yön. Sidney Lumet, 1957)

– Podcast: University of Oxford, Podcasts, Modernism and Post-Modernism

“Çağdaşlık” Kavramı

• Çağdaşlık sözcüğü ile anılan kavram bir mekan mı, yoksa bir zaman mı sorunudur?
• Pozitivizmin bugünkü çağdaşlıktaki payı nedir?
• Çağdaşlığı gözlemleme amacındaki bilim insanı hangi kaynaklara başvurmalıdır?
• Modern devlet ile çağdaşlık arasında sarsılamaz bir bağdan söz edilebilir mi?
• Modern hukuk çağdaşlığın neresindedir?
• Evrensel ile tikel ayrımı, çağdaşlık tartışmalarına nasıl adapte edilebilir?

“Siyasal” Kavramı

• Siyasal olan nedir?
• Farklı siyaset seçeneklerini bir ortak paydada buluşturan temel amaç ne olabilir?
• Toplumsallık olmadan siyaset olabilir mi?
• Bir düzen sağlama yöntemi olarak siyaset neden ve nasıl çağdaşlık tartışmalarına dahil edilmelidir?

“Düşünce” Kavramı

• Felsefe nedir?
• Filozof kimdir?
• Felsefeyi bilimden ne ayırır? Neden bu iki kavram birbirinden ayrılmalıdır?
• Sokrates’e göre ideal yönetim yapısının başında kim bulunmalıdır? Neden?
• Platon’un ideal devletini besleyen varlıklar-formlar dünyası ayrımı nasıl anlaşılmalıdır? Bu devlette yöneten-yönetilen ayrımı neye göre yapılır?
• Aristoteles’e göre politika nedir? Varlıkların telosu göz önüne alındığında, siyasetin ve devletin varoluş nedenleri olarak hangi kavramlara başvurulmalıdır?
• Sosyoloji nedir?
• Sosyolog kimdir?
• “Siyaset sosyolojisi”nden ne anlaşılmalıdır?

 

2. Hafta – Jeremy Bentham / John Stuart Mill

– Film: Bir Zamanlar Anadolu’da (Yön. Nuri Bilge Ceylan, 2011)

– Podcast: BBC4, In Our Time, Utilitarianism

Jeremy Bentham (1748 – 1832)

• Bentham’a göre fayda (utility) nedir, nasıl hesaplanır?
• Faydacılık (Utilitarianism) neden bir ahlak yaklaşımı olmak zorundadır?
• Sonuççuluk (consequentialism) ne anlama gelir?
• Bentham’da toplum ile birey arasındaki ilişki nasıl tanımlanmaktadır?
• Bentham’a göre “haz prensibi” (pleasure principle) nedir?
• Hayattaki iki egemen gücün (haz ve acı) hesaplanma yöntemi, Hedonist Calculus, nasıl kullanılır?
• Bentham’a göre hazların ve acıların birbirine geçişkenliği ve eşitliği neden önemlidir?
• Bentham’a göre adalet nedir, bir toplumda adalet nasıl sağlanabilir?
• Panopticonnedir?
• Bentham’ın toplumunda ne zaman ceza verilir?

John Stuart Mill (1806 – 1873)

• Mill’in Faydacılık anlayışı ile Bentham’ın Faydacılık anlayışını birbirinden ayıran temel noktalar nelerdir?
• “En Büyük Mutluluk Prensibi”nde (Greatest-Happiness Principle) mutluluk hangi kriterlere dayanarak tanımlanmaktadır?
• Mill’in faydacı yaklaşımında, zihinsel hazların bedensel hazlardan daha fazla öne çıkartılmasının nedeni nedir?
• Basit hazlar (simple pleasures) ile yüksek hazlar (high pleasures) arasındaki farklar nasıl ve kimler tarafından belirlenir?
• Mill bir elitist midir?
• Mill’e göre özgürlük (liberty) nedir?
• Mill’e göre bireyin özgürlüğü ne zaman ve hangi koşulda kısıtlanabilir?
• “Çoğunluğun tiranlığı” (tyranny of majority) nedir?
• Ahlak, devlet ve diğer kontrolcü kurumlar nasıl evrensel baskı yöntemleri oluşturur?
• Liberalizm-Sosyalizm skalasında, Mill’i hangi uca daha yakın konumlandırırsınız? Neden?

 

3. Hafta – Friedrich von Hayek / Robert Nozick / Murray Rothbard

– Film: Dallas Buyers Club (Yön. Jean-Marc Vallée, 2013)

– Podcast: BBC4, In Our Time, Libertarian Theory

Ludwig von Mises (1881 – 1973)

• Praxeologynedir?
• Mülkiyet nedir?
• Mises’e göre insan eylemi (human action) neden bilimin analiz nesnesi olmalıdır?
• Kapitalist üretim süreçlerinde açığa çıkan bilginin merkezsizliği neden önemlidir?
• Kapitalist üretime yönelik müdahaleler neden anti-demokratiktir?

Friedrich von Hayek (1899 – 1992)

• Metodolojik bireycilik (methodological individualism) nedir?
• Kapitalizm ile üretime dair bilgi kanallarının açılması arasındaki ilişki nasıl kurulabilir?
• Catallaxynedir?
• Serbest piyasa ile adalet arasında nasıl bir ilişki mevcuttur?
• Hayek’e göre özgürlük nedir? Bireysel özgürlük ile ekonomik özgürlük arasındaki ilişki nasıl kurulur?

Ayn Rand (1905 – 1982)

• Objektivizm (objectivism) nedir?
• Objektivist etik ne anlama gelmektedir?
• Ahlaki bireycilik nedir?
• Rand’a göre kişisel mutluluk ile ahlak arasındaki bağlantı nasıl kurulmalıdır?

Murray Rothbard (1926 – 1995)

• Anarko-kapitalizm nedir? Tüm liberterler anarko-kapitalist midir?
• Devletin sermaye lehine ortadan kaybolması neden gereklidir?
• Hukuk ve güvenlik gibi konular dahil olmak üzere tüm toplumsal görevlerin devletten alınıp özel teşebbüse devredilmesi neden gereklidir?
• Kayıt-dışı ekonominin savunusu nasıl yapılabilir?
• Serbest piyasada gönüllülük esası ne anlama gelmektedir?

Robert Nozick (1938 – 2002)

• Nozick’in Faydacılık eleştirisinde yönelttiği temel sorular nelerdir?
• Nozick’e göre mülkiyet hakkı neden önceliklidir?
• Liberterlik (Libertarianism) nedir?
• Minarşizm nedir?
• Yetkilenme kuramının (entitlement theory) varsayımları nelerdir?
• İnsanın kendine-sahip-olması (self-ownership) ne demektir?
• Nozick’in aktarım ilkesine göre kazanımların elde edilmesi ve adaletli olarak dağıtılması için ön koşullar nelerdir?
• Wilt Chamberlain örneği neyi anlatır?
• Devletin rolü Nozick’in teorisinde nasıl sınırlanır? Devlet bir yeniden-düzenleme aracı olabilir mi?

 

4. Hafta – John Rawls

– Film: BlacKkKlansman (Yön. Spike Lee, 2018)

– Podcast: BBC4, A History of Ideas, What Is Justice?