*** 2020-2021 Bahar Dönemi SUI 343 Çağdaş Siyasi Düşünceler syllabus için tıklayınız…
1. Hafta – Giriş: Siyaset, Felsefe, Sosyoloji
– Film: 12 Angry Men (Yön. Sidney Lumet, 1957)
– Podcast: University of Oxford, Podcasts, Modernism and Post-Modernism
“Çağdaşlık” Kavramı
- Çağdaşlık sözcüğü ile anılan kavram bir mekan mı, yoksa bir zaman mı sorunudur?
- Pozitivizmin bugünkü çağdaşlıktaki payı nedir?
- Çağdaşlığı gözlemleme amacındaki bilim insanı hangi kaynaklara başvurmalıdır?
- Modern devlet ile çağdaşlık arasında sarsılamaz bir bağdan söz edilebilir mi?
- Modern hukuk çağdaşlığın neresindedir?
- Evrensel ile tikel ayrımı, çağdaşlık tartışmalarına nasıl adapte edilebilir?
“Siyasal” Kavramı
- Siyasal olan nedir?
- Farklı siyaset seçeneklerini bir ortak paydada buluşturan temel amaç ne olabilir?
- Toplumsallık olmadan siyaset olabilir mi?
- Bir düzen sağlama yöntemi olarak siyaset neden ve nasıl çağdaşlık tartışmalarına dahil edilmelidir?
“Düşünce” Kavramı
- Felsefe nedir?
- Filozof kimdir?
- Felsefeyi bilimden ne ayırır? Neden bu iki kavram birbirinden ayrılmalıdır?
- Sokrates’e göre ideal yönetim yapısının başında kim bulunmalıdır? Neden?
- Platon’un ideal devletini besleyen varlıklar-formlar dünyası ayrımı nasıl anlaşılmalıdır? Bu devlette yöneten-yönetilen ayrımı neye göre yapılır?
- Aristoteles’e göre politika nedir? Varlıkların telosu göz önüne alındığında, siyasetin ve devletin varoluş nedenleri olarak hangi kavramlara başvurulmalıdır?
- Sosyoloji nedir?
- Sosyolog kimdir?
- “Siyaset sosyolojisi”nden ne anlaşılmalıdır?
2. Hafta – Jeremy Bentham / John Stuart Mill
– Film: Bir Zamanlar Anadolu’da (Yön. Nuri Bilge Ceylan, 2011)
– Podcast: BBC4, In Our Time, Utilitarianism
Jeremy Bentham (1748 – 1832)
- Bentham’a göre fayda (utility) nedir, nasıl hesaplanır?
- Faydacılık (Utilitarianism) neden bir ahlak yaklaşımı olmak zorundadır?
- Sonuççuluk (consequentialism) ne anlama gelir?
- Bentham’da toplum ile birey arasındaki ilişki nasıl tanımlanmaktadır?
- Bentham’a göre “haz prensibi” (pleasure principle) nedir?
- Hayattaki iki egemen gücün (haz ve acı) hesaplanma yöntemi, Hedonist Calculus, nasıl kullanılır?
- Bentham’a göre hazların ve acıların birbirine geçişkenliği ve eşitliği neden önemlidir?
- Bentham’a göre adalet nedir, bir toplumda adalet nasıl sağlanabilir?
- Panopticonnedir?
- Bentham’ın toplumunda ne zaman ceza verilir?
John Stuart Mill (1806 – 1873)
- Mill’in Faydacılık anlayışı ile Bentham’ın Faydacılık anlayışını birbirinden ayıran temel noktalar nelerdir?
- “En Büyük Mutluluk Prensibi”nde (Greatest-Happiness Principle) mutluluk hangi kriterlere dayanarak tanımlanmaktadır?
- Mill’in faydacı yaklaşımında, zihinsel hazların bedensel hazlardan daha fazla öne çıkartılmasının nedeni nedir?
- Basit hazlar (simple pleasures) ile yüksek hazlar (high pleasures) arasındaki farklar nasıl ve kimler tarafından belirlenir?
- Mill bir elitist midir?
- Mill’e göre özgürlük (liberty) nedir?
- Mill’e göre bireyin özgürlüğü ne zaman ve hangi koşulda kısıtlanabilir?
- “Çoğunluğun tiranlığı” (tyranny of majority) nedir?
- Ahlak, devlet ve diğer kontrolcü kurumlar nasıl evrensel baskı yöntemleri oluşturur?
- Liberalizm-Sosyalizm skalasında, Mill’i hangi uca daha yakın konumlandırırsınız? Neden?
3. Hafta – Friedrich von Hayek / Robert Nozick / Murray Rothbard
– Film: Dallas Buyers Club (Yön. Jean-Marc Vallée, 2013)
– Podcast: BBC4, In Our Time, Libertarian Theory
Ludwig von Mises (1881 – 1973)
- Praxeologynedir?
- Mülkiyet nedir?
- Mises’e göre insan eylemi (human action) neden bilimin analiz nesnesi olmalıdır?
- Kapitalist üretim süreçlerinde açığa çıkan bilginin merkezsizliği neden önemlidir?
- Kapitalist üretime yönelik müdahaleler neden anti-demokratiktir?
Friedrich von Hayek (1899 – 1992)
- Metodolojik bireycilik (methodological individualism) nedir?
- Kapitalizm ile üretime dair bilgi kanallarının açılması arasındaki ilişki nasıl kurulabilir?
- Catallaxynedir?
- Serbest piyasa ile adalet arasında nasıl bir ilişki mevcuttur?
- Hayek’e göre özgürlük nedir? Bireysel özgürlük ile ekonomik özgürlük arasındaki ilişki nasıl kurulur?
Ayn Rand (1905 – 1982)
- Objektivizm (objectivism) nedir?
- Objektivist etik ne anlama gelmektedir?
- Ahlaki bireycilik nedir?
- Rand’a göre kişisel mutluluk ile ahlak arasındaki bağlantı nasıl kurulmalıdır?
Murray Rothbard (1926 – 1995)
- Anarko-kapitalizm nedir? Tüm liberterler anarko-kapitalist midir?
- Devletin sermaye lehine ortadan kaybolması neden gereklidir?
- Hukuk ve güvenlik gibi konular dahil olmak üzere tüm toplumsal görevlerin devletten alınıp özel teşebbüse devredilmesi neden gereklidir?
- Kayıt-dışı ekonominin savunusu nasıl yapılabilir?
- Serbest piyasada gönüllülük esası ne anlama gelmektedir?
Robert Nozick (1938 – 2002)
- Nozick’in Faydacılık eleştirisinde yönelttiği temel sorular nelerdir?
- Nozick’e göre mülkiyet hakkı neden önceliklidir?
- Liberterlik (Libertarianism) nedir?
- Minarşizm nedir?
- Yetkilenme kuramının (entitlement theory) varsayımları nelerdir?
- İnsanın kendine-sahip-olması (self-ownership) ne demektir?
- Nozick’in aktarım ilkesine göre kazanımların elde edilmesi ve adaletli olarak dağıtılması için ön koşullar nelerdir?
- Wilt Chamberlain örneği neyi anlatır?
- Devletin rolü Nozick’in teorisinde nasıl sınırlanır? Devlet bir yeniden-düzenleme aracı olabilir mi?
4. Hafta – John Rawls
– Film: BlacKkKlansman (Yön. Spike Lee, 2018)
– Podcast: BBC4, A History of Ideas, What Is Justice?